CHP’de Özgür Özel Yönetimine Açılan Dava Bugün Mahkemede
CHP’de Özgür Özel yönetiminin göreve geldiği 4-5 Kasım 2023 tarihli kurultayına ilişkin açılan dava, bugün Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülecek. Dava, kurultayın usulsüz yapıldığı iddiasıyla “mutlak butlan” gerekçesiyle iptalini talep ediyor.
CHP yönetimi, olası bir “mutlak butlan” kararına karşı tüm kadrosuyla seferber oldu. Türkiye genelindeki il başkanları Ankara’ya çağrılırken, parti yöneticilerinin de duruşma sırasında Genel Merkez’de hazır bulunacağı bildirildi. Brüksel ve Berlin temaslarını hafta sonunda tamamlayan Genel Başkan Özgür Özel’in de bugün Ankara’ya dönerek gelişmeleri bizzat takip etmesi bekleniyor.
İmamoğlu İçin Saraçhane’de Eylem Planı
Öte yandan Özgür Özel, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutukluluğunun 100. gününe denk gelen 2 Temmuz Salı günü için dikkat çeken bir çağrıda bulundu. Özel, CHP Meclis grup toplantısı yerine Saraçhane’de olacağını açıklayarak “Adalet” vurgulu bir eyleme işaret etti.
Söz konusu gelişmelerin ışığında “mutlak butlan”ın ne anlama geldiği de merak konusu oldu.
Türk Hukukunda “Mutlak Butlan” Nedir?
Türk hukuk sisteminde sıklıkla karşılaşılan “mutlak butlan” kavramı, borçlar hukuku, medeni hukuk, ticaret hukuku ve idare hukuku gibi çeşitli alanlarda karşımıza çıkar. Bu terim, kamu düzenini doğrudan ilgilendiren ve hukuk düzenince baştan itibaren geçersiz kabul edilen işlemleri ifade eder. Latince karşılığı “null and void ab initio” olan mutlak butlan, işlemin hukuken en başından itibaren hiç doğmamış, yok hükmünde sayılması anlamına gelir.
Yani özetle hukukta bir işlemin başından itibaren geçerlilik şartlarından yoksun olduğu durumdur. Mutlak butlanın düzenlendiği temel kanunlar arasında 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) yer alır. Türk Medeni Kanunu’nun 145. maddesi, mutlak butlanla batıl sayılan evlenme hallerini örneklendirir.
Mutlak ve Nisbi Butlan Arasındaki Fark
Mutlak butlan, çoğu zaman karıştırıldığı nisbi butlan (iptal edilebilirlik) ile önemli farklar taşır. Nisbi butlan, yalnızca belirli kişilerin talebiyle geçersiz hâle gelebilen ve çoğu zaman süreye bağlı olan işlemleri ifade eder. Mutlak butlan ise kamu düzenini ilgilendirdiği için süre sınırı olmaksızın ve herkes tarafından ileri sürülebilir.
Hangi Durumlarda Mutlak Butlan Söz Konusudur?
Hukuken bir işlemin mutlak butlanla batıl sayılması aşağıdaki durumlarda mümkündür:
- Yetki gaspı: Hukuki yetkisi olmayan bir kişi ya da kurumun işlem tesis etmesi.
- Emredici kurallara aykırılık: İşlemin Anayasa’ya, kanunlara veya kamu düzenine açıkça aykırı olması.
- İrade sakatlığı: Şiddet, tehdit, cebir gibi unsurlarla yapılan işlemler.
- Konusuzluk: İşlemin konusunun imkânsız ya da suç teşkil etmesi.
- Usul eksikliği: Vazgeçilmesi mümkün olmayan usul kurallarının ihlali (örneğin, yazılı şekil şartının yokluğu).
Sonuç olarak, mutlak butlan hukuk düzeni açısından bir “geri dönüşsüz geçersizlik” hâlidir ve işlemin en baştan itibaren yok hükmünde sayılmasını beraberinde getirir. Bu yönüyle hukukta önemli bir denetim ve koruma aracıdır.
